• Toegangsdeur in een notendop
• Het gebruik van de toegangsdeur
• Automatische of manuele bediening?
• Toegangsdeuren in detail
• Afwerking van de toegang
• Toegangsdeur in beeld

Aanbevelingen:

De criteria voor de maatvoering van toegangsdeuren (als bouwelement) zijn in hoofdzaak dezelfde als deze van deuren.

Lees aanbevelingen voor deuren.

Aanvullend op de aanbevelingen rond deuren zijn er een aantal specifieke aandachtspunten voor toegangsdeuren tot een gebouw.

• Duidelijk zichtbaar van op de looproute
• Luifel als accent en bescherming tegen regen
• Type deur (manueel, automatisch, semiautomatisch) afstemmen op het gebruik:
  • Bij draaikruisdeur: alternatieve toegang voorzien
• Drempels maximaal 2cm, hellend en afgeschuind, optimaal drempelvrije doorgang
• Vrije doorgangshoogte van minimaal 210cm
• Vrije doorgangsbreedte van minimaal 90cm, optimaal 120cm
  • Ook voor doorgangen met beveiligingssystemen (handel)
    • Eventueel een alternatief hekje of toegangsmogelijkheid
• Vrije en vlakke draairuimte voor en na de toegangsdeur:
  • Zie aanbevelingen van deuren
• Zijdelingse opstelruimte bij manueel te bedienen toegangsdeuren:
  • Zie aanbevelingen van deuren
• Afwerking toegangsdeuren:
  • Glazen deuren voorzien van contrastmarkering op 3 niveaus
  • Deurmatten bij voorkeur verzonken in de vloer
  • Bediening deurbel en brievenbussen:
    • Zie aanbevelingen van bedieningselementen
  • Naam, functie en huisnummer duidelijk leesbaar voorzien
  • Aanvullende informatieborden met contactgegevens voorzien

Lees aanbevelingen voor signalisatie.

Regelgeving:

Art. 12, 22, 23, 24 en 25 van de ‘Stedenbouwkundige Verordening betreffende Toegankelijkheid’ hebben betrekking op toegangsdeuren.

Binnen de regelgeving worden zij omschreven als ‘toegangen en deuropeningen’.

Lees artikel 12.

Lees de artikels 22, 23, 24 en 25.

Opdat iedereen een gebouw op dezelfde wijze kan gebruiken, moet de uitvoering (dimensionering en vormgeving) van de toegangsdeur het gebruik door iedereen kunnen garanderen.

De  toegangsdeur is een herkenningspunt bij het betreden van een gebouw. Ze fungeert als eindpunt van de buitenruimte en als startpunt van de binnenruimte (of omgekeerd).

Elke gebruiker, onafhankelijk van zijn mogelijkheden, moet het gebouw op dezelfde plaats kunnen binnengaan. Op die manier is de logische organisatie en de opvolging van de functies - zoals zich eerst aanmelden aan het onthaal, wachten in de wachtruimte, doorgaan naar een andere ruimte - in het gebouw voor iedereen gelijk.

Alternatieve toegangen voor personen met een beperking worden vermeden. Enkel als dit structureel niet mogelijk is, bijvoorbeeld bij een grote verbouwing met behoud van de bestaande toegangsdeur, kan een bijkomende of alternatieve toegang voorzien worden.

Deze alternatieve toegang bevindt zich zo dicht mogelijk bij de bestaande toegangsdeur. Zo kan iedereen het gebouw vanaf hetzelfde punt  op het terrein betreden.

Ze worden opgenomen binnen de signalisatie en zijn te bereiken van op het primaire toegangspad. Binnen in het gebouw wordt de signalisatie naar het onthaal  opgenomen, zodat deze makkelijk te lokaliseren is. Zo kan de gebruiker van de alternatieve toegang opnieuw aansluiten bij het startpunt van de interne organisatie.

In het gebruik van het gebouw is de herkenbaarheid van een toegangsdeur die uitgewerkt is als ‘eyecatcher’ beter dan de toegang met veel signalisatie (bijvoorbeeld met pijlen en informatieborden).

Toegangsdeuren vallen ook op door extra informatie en bedieningselementen zoals een bel of een aanduiding van contactgegevens aan de hand van tekst of symbolen. Zowel de ligging, de kleurbepaling als de bewegwijzering er naartoe verbeteren de herkenbaarheid.

Lees aanbevelingen voor bedieningselementen.

Lees aanbevelingen voor signalisatie.

Het type toegangsdeur is bepalend voor de manier van gebruik.

Voor gebouwen met belangrijke of publieke functies wordt aangeraden om toegangsdeuren te automatiseren. Manueel te bedienen deuren vertragen de doorstroom. We moeten als persoon steeds een actie ondernemen, de klink vastnemen en de deur openen en sluiten: dit vraagt tijd.

In tegenstelling tot een manueel te bedienen deur, zal een automatisch openschuivende of draaiende deur de continue doorstoom juist bevorderen.

Een belangrijk aandachtspunt voor automatische deuren is de sensorafstelling en de afstelling van de openingstijd van de deur(en). Deze moet voldoende lang zijn om ook ouderen, kinderen en personen met een tragere (loop)snelheid toe te laten zich naar binnen of buiten te verplaatsen.

Draaikruisdeuren of tourniquets worden best vermeden. Hun specifieke vormgeving en wijze van gebruik vormen knelpunten.  Dit type van deuren vervult ruimtelijk en architecturaal ook een sasfunctie. Draaikruisdeuren worden onder het item sassen concreter besproken.

Lees aanbevelingen voor sassen.

Drempel

Toegangsdeuren zijn optimaal drempelvrij. Dit wil zeggen dat er een hoogteverschil van maximum 2cm is bij de overgang tussen buiten- en binnenruimte.

De aansluiting tussen de binnen- en buitenruimte moet zo vlot en aaneengesloten mogelijk zijn. Dit kan door onder andere een goede detailafwerking van de deurdorpel en de aansluiting met de binnenbevloering. Optimaal is de dorpel afgeschuind of licht hellend uitgewerkt.

Op de plaats van de drempel, aan de doorgang of iets ervoor of erna, moet steeds rekening gehouden worden met de nodige gebruiksruimte van manueel te bedienen deurtypes. Deze is concreter beschreven onder het item deuren.

Lees aanbevelingen voor deuren.

Vrije doorgang

De vrije doorgang van een toegangsdeur is in verhouding met de toekomende mensenstroom of het gemiddelde aantal bezoekers van het gebouw.

De frequentie waarop deze stroom toekomt (gering, druppelsgewijs, of eerder continu met veel kruisende looprichtingen) heeft een invloed op de beschikbare vrije doorgangsbreedte.

Ook de manier waarop men binnenkomt is belangrijk. Is er een doorgang via een beperkt sas? Komt men rechtsreeks in een grote hal met onthaalbalie of is er een mogelijke doorstroom naar andere ruimten?

Een net wat ruimere vrije doorgangsbreedte van minimum 100cm zorgt ervoor dat ook een gebruiker met een assistentiehond gemakkelijker kan passeren. Een assistentiehond loopt schuin naast zijn baasje, waardoor zij samen iets meer ruimte innemen.

Voor gebouwen met veel circulatie is het raadzaam de vrije doorgangsbreedte even breed te voorzien als de toegelaten versmalling van toegangspaden, namelijk minimum 120cm.

Een toegangsdeur wordt in de meeste gebouwen veel intensiever gebruikt dan de achterliggende binnendeuren. De doorgangsbreedte optimaliseren vergroot het gebruiksgemak.

De vrije doorgangshoogte van toegangsdeuren is vergelijkbaar met deze van andere deuren, namelijk minstens 210cm. Toegangsdeuren worden in veel gevallen ook gebruikt voor de aanlevering van goederen, waaronder grotere pakketten of dozen.

Besteed ook aandacht aan de hoogte van luifels en overhangende elementen (bewegwijzering, spandoeken, vlaggen,…). Een vrije doorgangshoogte van minimum 220cm à 230cm is noodzakelijk.

Lees aanbevelingen voor toegangspaden.

Verschillende doorgangen

Grotere inkompartijen kunnen uitgewerkt worden met meerdere deuren naast elkaar. Het is belangrijk dat elke toegangsdeur een goede gebruiksruimte heeft (minimum één vleugel van 90cm vrije doorgang en de nodige opstelruimte). Een gebruiker zoekt de voor hem meest logische weg en vraagt zich niet af of die deur wel voldoende breed is. Hij moet die vrije keuze kunnen maken.

Ook voldoende vrije gebruiksruimte achter de toegangsdeur is van belang. Wanneer er bijvoorbeeld dadelijk na de toegang een kast, rek of tijdelijke balie geplaatst is, vormt dit een obstakel die de vlotte doorstroom kan hinderen.

Bij winkels dient men ook aandacht te hebben voor de plaatsing van beveiligingselementen. Deze bevinden zich vlak na de toegangdeuren, waardoor zij een versmalling (obstakel) op de (loop)route vormen.

Tussen deze elementen (enkel of in serie opgesteld) is een voldoende vrije doorgang gewenst. Komen zij voor bij manueel te bedienen toegangsdeuren, moet de manoeuvreerruimte aan de deur gerespecteerd worden.

De gebruiksruimte voor deuren, de vrije doorgang voor deuren met meerdere deurvleugels en vereisten met betrekking tot zijdelingse opstelruimte worden concreter omschreven in het item deuren.

Lees aanbevelingen voor deuren.

Toegangsdeuren in glas

Deuren uitgewerkt met glazen oppervlakken kunnen gevaarlijk zijn personen met een visuele beperking. Ook voor onoplettende gebruikers vormen ze een gevaarlijke situatie. Een automatische schuifdeur kan bijvoorbeeld niet opengaan. De bezoeker verwacht deze onregelmatigheid niet, waardoor hij ook visueel het gesloten deurvlak fout inschat.

Om deze reden is het belangrijk dat deuren met glazen oppervlakken voorzien worden van contrastmarkeringen. Deze markeringen worden over de volledige breedte aangebracht op drie niveaus: op ooghoogte, heuphoogte en op vloerniveau.

Zorg ook voor voldoende contrast met de omgeving. Dit kan door de toegangsdeur zelf te laten opvallen of door ze te laten contrasteren met eventueel aanliggende glazen wanden, bijvoorbeeld bij etalages of glazen gevels.

Sommige uitvoeringen in gezandstraalde beglazing contrasteren niet voldoende. Het gebruik van felle kleuren of andere contrastrijke alternatieven is een betere oplossing.

Frequenter dan bij andere deuren komen bij toegangsdeuren bellen, parlofoons of andere bedieningselementen voor. Een goede bereikbaarheid van deze elementen is cruciaal voor gebruik.

Bij deze bedieningselementen moet een vrije draairuimte voorzien worden. Ook de vrije ruimte naast de bedieningselementen moet voldoende ruim zijn (minimum 50cm ten opzichte van hoeken) zodat wanden of naastgelegen (bouw)elementen geen obstakel vormen.

De keuze van het type deurbeslag en de uitvoering, de lengte en de vorm, de plaatsingsafstand tot de muur en de plaatsinghoogte samen bepalen het gebruikscomfort. Optimaal voorziet men bij de toegangsdeur een verticaal geplaatste handgreep. Zij kan bestaan uit een buis (verticaal) of afgerond in U-vorm.

Een goede integratie van de bellen en brievenbussen aan de toegangsdeur verschaft vooral bij woningbouw een dagelijks comfort. Voor bewoners, bezoekers en diensten zijn ze van op de straatzijde duidelijk zichtbaar en bruikbaar.

Deurmatten aan de toegangsdeur (van het kortharige type) zijn ingewerkt in de vloer. Losliggende elementen worden vermeden.

Het deurbeslag worden concreter omschreven onder het item bedieningselementen.

Lees aanbevelingen voor bedieningselementen.

Informatievoorzieningen

De toegangsdeur vormt de mentale ‘poort’ tot het gebouw en zijn diensten. Toegang tot basisinformatie is voor de bezoeker een meerwaarde.

Optimaal worden bij elke toegangsdeur van een gebouw volgende elementen voorzien:

• De functie en de naam van het gebouw (herkenbaarheid);
• Een duidelijk zichtbaar huisnummer;
• Een bereikbare en bruikbare bel- en brievenbus met een duidelijke vermelding van de naam van het gebouw of dienst;
• Een informatiebord met vermelding van de aanwezige organisaties of diensten, openingstijden, contactgegevens en andere nuttige informatie.

Eventueel kan men reeds aan toegangsdeuren melding maken van de aanwezigheid van een ringleiding in het gebouw en dat  assistentiehonden welkom zijn door een sticker te voorzien.

Op het informatiebord kan ook reeds een melding gemaakt worden of er specifieke begeleiding aanwezig is of gevraagd kan worden voor personen met een beperking.

Een visueel plan van het gebouw mee opnemen aan de toegang of het onthaal is belangrijk voor gebruikers met een mentale beperking. Maak gebruik van zowel tekst als symbolen om belangrijke functies weer te geven, zoals bijvoorbeeld het onthaal of het toilet.